Nagorno-Karabakh

Hoe zit het in elkaar met Nagorno-Karabakh? Stalin had het land in 1920 afgescheiden van Armenië en als provincie toegevoegd aan Azerbeidzjan. Maar dat werkte niet tussen de christelijke Armeniërs einde moslim Azeri's. Toen het Sovjetimperium in 1991 uiteenviel en alle landen onafhankelijk wilden worden, wilde Karabakh (zoals ze zelf zeggen) weer onderdeel worden van Armenië. Sinds die tijd is er oorlog tussen beide landen.
Nagorno-Karabakh heeft zichzelf uitgeroepen tot soevereine staat in 1994 maar volgens alle internationale verdragen is Karabakh nog steeds onderdeel van Azerbeidzjan. Geen enkel land heeft hen erkend.
Ondertussen hebben ze wel een eigen regering, een presidentieel paleis, ministeries en een eigen leger. Je kunt alleen via Armenië het land binnenkomen en je hebt zelfs een visum nodig, dat overigens gemakkelijk te halen is in de hoofdstad Stepanakert.

We hebben van andere reizigers gehoord dat het een erg mooi land is en veilig. Reden om er naar toe te gaan nu we toch in de buurt zijn. Vanuit Yerevan is het 6 uur met de marsrutka (minibus) naar Stepanakert. We gaan door prachtig maar droge bergen. We regelen onze visa in het Ministerie van Buitenlandse Zaken en zoeken een guesthouse. We zijn flink gaar van de reis dus we doen niet veel meer dan wat hangen en thee drinken. De volgende ochtend vertrekken we naar Hadrut, een dorpje in het zuiden want daar start de Janapar trail, een 7-daagse wandeltocht naar Stepanakert. Een mooie manier om het land en de mensen te leren kennen; elke dag doe je minimaal een dorpje aan. Het is 2 uur rijden met de marsrutka die propvol zit maar daar hor je ze niet over klagen. Ze blijven met elkaar kletsen en grapjes maken en zijn bijzonder coulant naar elkaar.
In Hadrut drinken we nog een kopje koffie terwijl de mannen zich afvragen wat wij in hemelsnaam gaan doen; op het heetst van de dag en met rugzakken op. Ze geven geen teken van herkenning als we de trail noemen. Dat verbaast ons niets. De mensen in deze landen zijn geen wandelaars.

De tocht gaat de bergen op en af en we vinden het bij tijden erg zwaar. De hitte - meer dan 35 graden - maakt het lopen extra zwaar. Onderweg zien we regelmatig bbqplekken van de locals maar op een hoog plateau zien we wel iets heel speciaals. Aan twee bomen hangen allerlei dierenpoten en -koppen, pal naar grote barbequeplekken. Ongetwijfeld twee heilige bomen. Die zijn we vaker tegengekomen maar dan vaak met linten eraan gebonden en geen kippenpoten en geitenkoppen. Fascinerende plek want je kunt er niet met de auto komen. Zou het geitje lopend mee naar boven zijn gegaan om daar deels aan een boom en op het rooster te eindigen?

Aan het eind van de derde dag moeten we nog 4 km lopen over een asfaltweg om ons laatste dorp te bereiken. We besluiten te liften en twee mannen in een kleine Lada stoppen. We noemen het dorp maar zij moeten naar een ander dorp. Helaas dus. We lopen verder maar ze komen achter ons aan. Of we niet met hun mee willen naar hun dorp om samen te eten en te drinken. Daarna brengen ze ons met de auto naar ons gewenste dorp. En dat allemaal in het Armeens en Russisch. Er zit al wat drank in de mannen. Ach ja, waarom niet en we stappen in.
Ze brengen ons naar een grote woning met erf waar een paar kippen en twee honden op rondlopen. We worden begroet door twee vrouwen die haastig uitgelegd wordt wat de bedoeling is. Ik word mee naar boven genomen naar een grote woonkamer op de eerste verdieping. Een bank, een paar grote fauteuils waarin kinderen spelen, een dressoir met mooi servies en een eettafel. Alles oud maar spic en span. Ze zetten me op de bank, vervolgens wordt er een bijzettafeltje tevoorschijn gehaald, van een mooi kleedje voorzien en worden er allemaal lekkere dingen opgezet. Een schaal met koekjes, pruimen, zoutjes, een bakje met bramenjam en koffie en thee. Ze zijn allemaal opgewonden dat ze gasten hebben. De mannen komen er ook bij zitten en willen het liefst al met ons aan de wodka. Maar dat stellen wij nog even uit; de avond is nog jong. We kunnen niet echt met elkaar praten ook al wil iedereen dat erg graag. En er blijven maar mensen bijkomen. Reuze gezellig maar de conversatie wordt nog niet veel beter. Dat verandert als Lucine arriveert. Een jonge lerares Engels en Frans met haar dochtertje en zus. Ze tolkt de hele avond voor ons. Ze is onmisbaar. Ondertussen is helder dat we moeten blijven eten: de tafel wordt gedekt en de drank komt op tafel. Lucine vertelt dat al het eten op tafel zelf gemaakt is: de mensen zijn er trots op om ons van van het lekkerste en beste te voorzien. Ze willen dat we blijven slapen maar we zijn bang dat er van slapen niets terecht komt als we in huis slapen. We zetten onze tent op in de groentetuin, een knots van een tuin met veel groentes en fruitbomen.
Aan het ontbijt treffen we de buurman die bij het lokale museum werkt als restaurateur. Hij spreekt ook wat Engels en neemt ons mee naar zijn huis dat volstaat met schilderijen. Een hobby van hem en zijn vrouw. Daarna neemt hij ons mee op tour door het dorp, zijn moeder en kinderen gaan mee. In het museum vertelt hij over de oorlog tegen Azerbaijan en hoe het dorp 45 zonen is kwijtgeraakt waaronder zijn broer. In het dorp zien we veel, door de oorlog, vernielde gebouwen. Ze hebben een mooi herdenkingsmonument voor hen en zijn moeder is zichtbaar geroerd als we het erover hebben. We kopen nog een paar fraaie dozen chocolade voor onze gastvrouw en gastheer en dan is toch met moment van afscheid nemen aangebroken. Rushan, onze gastvrouw, is helemaal gelukkig met de bonbons maar meer nog van onze waardering en dank. Fijn om haar dat te kunnen geven.
Ze hebben ons alweer voor de lunch uitgenodigd maar we gaan nu toch echt. Het was geweldig. We zullen het ons nog lang herinneren.

We liften naar Azogh en daar pakken we de route weer op. 's Avonds kamperen we aan een riviertje waar we nog even terugblikken op Mathieu zijn 51e levensjaar want de dag erop wordt hij 52. Een mooie plek om wakker te worden en jarig te zijn, concluderen we. De volgende middag komen we erachter dat we ons een dag vergist hebben. We zijn een dag te vroeg, wat een goede vakantie al niet met je doet!

We besluiten zijn echte verjaardag te gaan vieren in Shushi, een stadje dicht bij de hoofdstad. In een prachtig hotel want we willen op chic. Mooi aankleden, lekker eten en alcohol. Onze laatste wandeldag in Karabakh: we komen nog langs een 2 duizend jaar oude boom met 44 meter in omtrek maar daarna liften we naar onze bestemming. Daar aangekomen ga ik nog even naar een kapster die thuis een soort van salon heeft. Het stelt allemaal niet veel voor; het is in het laatste huizenblok, vijf hoog en drie achter. Ze is in 15 minuten met me klaar en voila, een vakantiecoup Karabakh. En dat voor het luttele bedrag van één Euro.
We blijven twee dagen en genieten van het heerlijke eten in het restaurant. Jammer dat we de enigste gasten zijn. Dat is overigens niet de eerste keer: in deze landen hebben ze niet de gewoonte uit eten te gaan, dat gebeurd bij feesten en trouwpartijen.

We liften terug naar Armenië en krijgen een lift van Edgar, een 27-jarige man uit Yerevan die vrachtwagenchauffeur is maar erg goed Engels praat. Hij rijdt wisselend naar Rusland en Iran met gips. Type ruwe bolster, blanke pit. Stoer rijdt hij in zijn grote truck en ondertussen vertelt hij hoeveel hij van zijn vrouw houdt, dat ze pas een paar weken een zoontje hebben en hoe hoe hij het getroffen heeft met zijn familie en vrienden. Hij is erg gelukkig met zijn leven. De koffie die we hem aanbieden wil hij niet betaald krijgen, hij biedt het ons aan. Hoog in de truck gezeten gaan we weer de grens over waar we nog even ons visum moeten laten zien. In een minuutje gepiept en dan door naar Goris.